40 jaar Liliane Fonds: verbinding maakt het verschil

Liliane (Lieke) en Ignaas ontmoeten Agnes (15) in 1976 op Sumatra, Indonesië. Lieke herkent zich in het meisje dat, net als zijzelf, verlamd is geraakt door polio. Terug in Nederland benaderen Lieke en Ignaas verschillende hulporganisaties. Ondersteuning geven aan één kind blijkt nergens mogelijk. Dus gaan Lieke en Ignaas, samen met familie en vrienden, zelf sparen. Nieuwe hulpaanvragen volgen. In 1980 is het Liliane Fonds een feit.

Agnes werd door haar familie bij een weeshuis achtergelaten. Ze had geen opleiding, geen perspectief. Het geld dat Lieke en Ignaas hadden gespaard, maakten ze over naar het weeshuis. De leiding schafte een naaimachine aan, waarop Agnes en andere meisjes leerden werken. Agnes heeft jarenlang zelfstandig gewoond en de kost verdiend als naaister. In de geschiedenis van het Liliane Fonds leeft Agnes voort als ‘het eerste kind’.

Eind 1987 was er brand bij het Liliane Fonds in Vlijmen. Rina hoorde het nieuws en dacht: ‘Misschien kan ik iets betekenen?’ Meteen kon ze starten als vrijwilliger bij de receptie. Meer dan dertig jaar later is Rina daar nog steeds te vinden. Ook maakt ze zogenoemde ‘fotobladen’ over geholpen kinderen. Eén kind zal ze nooit vergeten: Apewe. ‘Hij was opgesloten in de schuur. Zijn moeder kon niet anders.’

Apewe (8) uit Tanzania kon door een hersenbeschadiging niet praten, zitten of staan. Ook was hij ondervoed. Zijn moeder moest hem achterlaten als ze op het land ging werken. Toen Apewe eenmaal werd ontdekt, kreeg hij medische zorg en fysiotherapie. Hij ging met sprongen vooruit. Inmiddels is Apewes kijk op de wereld veranderd: van liggend in de schuur, naar zittend in het gezin.

Het idee had ze al langer: een club waar kinderen knutselen om andere kinderen te helpen. Elke woensdagmiddag ruimde Paulien haar huiskamer leeg. Zo’n 25 kinderen maakten kaarten en andere knutsels die ze verkochten. Voor het SBS6-programma ‘Nederlanders in ontwikkeling’ reisde Paulien naar Indonesië. Eén kind maakte grote indruk: ‘Anwar kon door polio niet lopen. Toch deed hij dapper mee.’

Anwar (12) uit Indonesië liep op zijn knietjes, in slippers. Door polio waren zijn voeten vergroeid. Toch probeerde hij rechtop te lopen. Zijn wilskracht was enorm. Op Sumatra werd hij twee keer geopereerd. Daarvoor moest hij anderhalf jaar van huis, alleen, zonder zijn familie. Nu kan hij lopen. En eindelijk naar school. Anwar geniet van alles wat hij nu kan.

Elk jaar op 20 maart komt meester Lucas met zijn kleuterklas zijn verjaardagscadeau brengen. Sinds zijn 40e verjaardag vraagt hij de ouders om geen cadeautjes, maar geld te geven. Hij vertelt zijn kleuters het verhaal van Maria: ‘Ik loop al mijn hele leven hard. Maria kon niet eens lopen. Haar beentjes waren krom gegroeid en ze had veel pijn.’

Maria (10) uit Kenia wil niet anders zijn. Ze wil meedoen. Gelukkig is ze geopereerd en heeft leren lopen met één kruk. Beugels geven haar benen extra steun. En ze doet oefeningen. Dat doet soms pijn, maar ze weet dat het nodig is. Daarom huilt ze nooit. Nu doet ze haar best op school. Maar spelen, zingen en dansen vindt ze nog leuker!

Het orkest keek er elk jaar naar uit: het concert voor donateurs van het Liliane Fonds. Twee avonden verbinden met bijzondere muziek. Met veel humor, maar ook met een serieuze noot voor de kinderen die de hulp zo hard nodig hebben. Jos leidde zijn orkest op deze avonden het liefst zelf: ‘Muziek brengt extra vreugde. Ook in het kwetsbare leventje van Yhon.’

Yhon (10) uit Bolivia heeft het syndroom van Down. Lopen ging moeilijk en hij kende maar weinig woorden. Nu krijgt hij therapie. Zijn ouders leren hoe ze zijn ontwikkeling kunnen stimuleren. Yhon wordt steeds zelfstandiger, helpt nu zijn moeder bij het schapen hoeden. Op zijn charango, een kleine gitaar, speelt hij melodietjes uit de streek. Want dat doet Yhon het liefst: muziek maken!

Ze werkte voor het ministerie van Sociale Zaken in Togo. Totdat zij en haar man, minister van Onderwijs, moesten vluchten. Voor een taalstage kwam Ikpindi bij het Liliane Fonds. En ze bleef. Werd coördinator voor Franstalig-Afrika: haar continent, haar taal en cultuur. Vol passie steunde zij kind én familie. Ook Daniel: ‘Zijn ouders waren te arm om voor hem te zorgen.’

Kort na zijn geboorte kreeg Daniel uit Togo een hersenvliesontsteking. Hij kon niet horen en kon dus ook niet leren praten. Op een speciale school leerde hij gebarentaal. Nu is Daniel achttien jaar. Hij doet een vakopleiding tot schoenmaker. Straks wil hij een werkplaats huren en materialen aanschaffen. En met de mooiste schoenen zijn eigen geld verdienen.

Bernd werkte met mensen met een beperking in zijn bedrijf Vacu Vin. Toen zijn zoon stage liep bij het Liliane Fonds, besloot Bernd zich ook daar in te zetten voor werkgelegenheid. Zijn Sharing Success gala’s brachten enorme bedragen op. Jongeren met een handicap kregen zo de kans een vakopleiding te volgen. Agatha is zijn oogappel: ‘Haar familie wilde haar ruilen voor een normalebaby.’

De moeder van Agatha (11) uit Indonesië was door misbruik zwanger geraakt. De abortus met medicinale kruiden en pillen mislukte: Agatha kwam ter wereld zonder handen en met één been. Ze werd verstoten en woont sindsdien in een tehuis. Daar kreeg ze wel kansen: operaties, een beenprothese en een opleiding. Ze leerde zelfs fietsen. Dat doet ze nu het allerliefst!

Frits groeide op in D.R. Congo. Voor zijn werk reisde hij vaak naar Afrika. Eenmaal met pensioen coördineerde hij als vrijwilliger de hulpverlening in Ivoorkust, Rwanda en zijn ‘thuisland’ Congo. Al snel werd ook een beroep gedaan op zijn ervaring als jurist. Tijdens een veldbezoek ontmoette hij Diane: ‘De situatie van dit meisje en haar gezin trof mij diep.’

Diane (13) uit Rwanda is blind. Ze gaat naar een speciale school voor kinderen met een beperking. Ook haar moeder, broer en zus zijn blind. Haar vader is overleden tijdens de genocide. Het gezin leeft in armoedige omstandigheden. Een zakelijke sponsor van het Liliane Fonds schonk het gezin een nieuw huisje. Een eenvoudig, veilig onderkomen.

Als ze iets in haar hoofd heeft, geeft ze niet op. Farida was vastbesloten om kinderen met een handicap en hun familie te helpen. Ze hoorde over Liliane en vroeg financiering aan. Ruim twintig jaar later is haar organisatie een belangrijke SPO van het Liliane Fonds. Het begon met Samad: ‘Een jongetje met klompvoetjes. Weggestopt omdat hij anders was. Ik moest iets doen.’

Samad (2) zit op een erfje in Satkhira, op het platteland van Bangladesh. Geïsoleerd en buitengesloten. Hij heeft klompvoetjes. Farida en haar man, een orthopedisch chirurg, zorgen dat Samad wordt geopereerd. Hij krijgt speciale schoenen en fysiotherapie. Inmiddels is Samad 25 jaar. Met ICT-lessen bouwt hij aan zijn toekomst. Dankbaar voor de kans die ‘mama’ Farida hem gaf.

Het Liliane Fonds zou in 2001 naar het klooster van haar congregatie aan de Havensingel komen. Theresienne besloot te vragen of zij iets voor hen kon doen. Ze werd gastvrouw. Had aandacht voor iedereen die ze ontmoette. In 2005 reisde ze met medezusters naar India. Daar ontmoette ze Nazeena: ‘Ze kon niet goed lopen. Zonder zorg en opleiding had ze nauwelijks toekomst.’

Nazeena (21) woonde in een kleine hut in India. Veel geld was er niet. Door haar beperking ging ze niet naar school. Een operatie en een aangepaste schoen maakten haar veel mobieler. Ze leerde naaien om zelf geld te verdienen. Met de naaimachine die ze kreeg, kan ze nog meer werk verzetten. Nazeena is nu een zelfstandige vrouw, trots op wat ze heeft bereikt.

Al sinds 1997 helpt Tes vol passie kinderen met een handicap én hun ouders. Eerst als mediator, nu als manager Inclusive Development Program. Liliane inspireerde haar, Tes droeg op haar beurt bij aan de ontwikkeling van het Liliane Fonds. Met haar ervaring, kennis en overtuigingskracht helpt ze iedereen vooruit. Ook Marco. ‘Marco heeft, net als ik, een visuele handicap. Een jongen vol dromen.’

Marco (35) uit de Filipijnen is visueel beperkt. Met hulp van NORFIL rondde hij verschillende universitaire studies af. Met excellente cijfers. En hij studeert nog steeds. Vastberaden om iets terug te doen voor de gemeenschap. Nu komt hij op voor de rechten van mensen met een beperking. ‘Het is mijn droom om inclusief onderwijs, ontwikkeling en bewustwording over de hele wereld te bevorderen.’

Op de tweede verjaardag van haar dochter veranderde het leven van Shallon volledig. Shanita, een kind dat altijd straalde, kon opeens niets meer. De gemeenschap geloofde dat Shallon haar dochter aan de geesten had geofferd om rijk te worden. ‘Ze is weer als een baby, helemaal afhankelijk. Ik wil haar weer zien spelen en lopen.’ Nu inspireert Shallon andere ouders met haar verhaal.

Shanita (2) uit Oeganda was een slim en sociaal meisje. Ze hield van zingen, dansen en spelen. Tot malaria haar hersenen beschadigde. Ze kon niet meer lopen, zitten of zelf eten. Ook praten lukte niet meer. In het revalidatiecentrum kreeg ze fysiotherapie en haar moeder oefende dagelijks met haar. Nu loopt Shanita weer. Moeder en dochter blijven oefenen. Totdat Shanita alles zelf kan.

Het begon in 1980, met een persbericht over een nieuwe stichting. Voor TROS Aktua maakte Jaap er een reportage over. De vastberaden Liliane Brekelmans, die zelf polio had gehad, raakte hem. Haar bescheidenheid, die hij ook bij de vrijwilligers ziet, doet hem blijven. Hij neemt deel aan tv-programma’s en evenementen. Saviel ontroerde hem het meest: ‘Het was de stoerheid waarmee hij zijn lot onderging.’

Saviel (5) uit Burkina Faso had polio. Staan of lopen kon hij niet, alleen kruipen. Hij kreeg beugels en fysiotherapie en leerde lopen. Kleine dingen die grote invloed op zijn leven hadden. Met 18 jaar had hij zijn eigen bedrijfje: hij repareerde schoenen op de markt. Maar de armoede en slechte omstandigheden zijn funest. Ondanks zijn doorzettingsvermogen heeft Saviel het niet gered.

Esther is verknocht aan Afrika. Zij heeft de mogelijkheid om te reizen. Ook met haar rolstoel. De kinderen daar hebben zulke kansen niet. Zij worden verstoten, om hun beperking. Esther werd donateur en geeft nu ook gastlessen op scholen in Nederland. Over omgaan met een beperking, over erbij horen. Ze huilde toen ze het verhaal las van Linda: ‘Weggestopt, omdat ze anders is.’

Linda (16) uit Kameroen is verstandelijk beperkt. Haar vader en zijn nieuwe vrouw accepteren haar niet. Ze slaapt, eet en gaat naar de wc in het kippenhok. Gelukkig mag ze nu naar het Treasure Centre, de dagopvang in Bamenda. Daar krijgt ze ontbijt. En aandacht. Maar thuis wacht altijd het hok. Linda’s leraar blijft haar vader opzoeken. Hij houdt hoop op volledige acceptatie.